Trên cơ sở sự cần thiết áp dụng hiệu quả tiêu chuẩn ISO 9001 tại cơ quan hành chính nhà nước, ngày 31/12/2020 Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 Hệ thống quản lý chất lượng - Hướng dẫn áp dụng TCVN ISO 9001 tại chính quyền địa phương trên cơ sở chấp nhận hoàn toàn tương đương tiêu chuẩn quốc tế ISO 18091:2019.

ISO 18091 là tiêu chuẩn ISO đầu tiên hướng vào khu vực công, đưa ra các hướng dẫn cho việc áp dụng ISO 9001 trong chính quyền địa phương, có tính đến bối cảnh hoạt động. Tiêu chuẩn này đã được cập nhật để bao gồm các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9001:2015 đối với hệ thống quản lý chất lượng và kèm theo đó, các phục lục chi tiết để giúp người dùng khai thác tối đa tiêu chuẩn. Các phụ lục gồm: Phụ lục A - Công cụ đánh giá quản lý chất lượng tổng thể cho chính quyền địa phương (39 chỉ số quản lý chính sách công được chia thành 04 nhóm chủ đề chính); phụ lục B - Các quá trình quản lý chất lượng tổng thể; phụ lục C - Cơ chế tham gia toàn diện của công dân; phụ lục D - Mối quan hệ giữa các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hiệp quốc, các hệ thống đo lường và quản lý khác và tiêu chuẩn này.

Nguyên tắc tiếp cận của tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 bao gồm 7 nguyên tắc quản lý chất lượng, nguyên tắc tiếp cận theo quá trình, chu trình P-D-C-A và tư duy dựa trên rủi ro.

Đối tượng của ISO 18091:2020 là chính quyền địa phương (Chính quyền cấp tỉnh/thành phố; cấp quận/huyện; cấp xã/phường/thị trấn), phạm vi áp dụng cho tất cả quá trình của chính quyền địa phương ở mọi cấp nhằm hình thành một hệ thống quản lý chất lượng toàn diện.

Hải Phòng là địa phương đầu tiên trong cả nước áp dụng thí điểm hệ thống quản lý chất lượng và hoạt động của chính quyền địa phương, việc áp dụng thí điểm tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 đã mang lại sự thay đổi đáng kể trong nhận thức của cán bộ, công chức tại các đơn vị trên địa bàn Thành phố.

Thành phố Hải Phỏng là một điển hình về cải thiện môi trường kinh doanh. Từ vị trí thứ 28 năm 2015, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2021 của Hải Phòng vượt lên xếp vị trí thứ 2/63 tỉnh, thành phố. Chỉ số hiệu quả quản trị hành chính công của Thành phố luôn xếp trong nhóm đạt điểm cao nhất trong các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; chỉ số cải cách hành chính năm 2021 thành phố đạt thứ nhất trên toàn quốc. Để có những thành tích trên là có sự đóng góp một phần không nhỏ của việc áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2015 trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống hành chính nhà nước trên địa bàn Thành phố. Việc áp dụng, duy trì hệ thống quản lý chất lượng này cũng như việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ có chất lượng cho công dân là rất cần thiết, mang lại sự thịnh vượng kinh tế, phát triển xã hội toàn diện và môi trường bền vững tại địa phương.

Triển khai chương trình phối hợp giữa Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) với UBND TP Hải Phòng về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, ngày 28/02/2023, UBND TP Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch số 61/KH-UBND về áp dụng thí điểm tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 tại UBND các quận/huyện, phường/xã trên địa bàn Thành phố. Thực hiện kế hoạch này, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Sở KH&CN Hải Phòng đã phối hợp với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Trung tâm Đào tạo nghiệp vụ Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng triển khai áp dụng thí điểm tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020  vào hoạt động tại một số UBND các quận/huyện, phường/xã trên địa bàn Thành phố nhằm hình thành hệ thống quản lý chất lượng tổng thể, hướng tới việc đạt được các mục tiêu của chính quyền địa phương, cung cấp sản phẩm, dịch vụ công có chất lượng cho công dân, mang lại sự thịnh vượng kinh tế, phát triển xã hội toàn diện và môi trường bền vững ở cấp chính quyền địa phương.

Sau hơn nửa năm triển khai việc áp dụng thí điểm TCVN ISO 18091:2020 tại UBND các quận/huyện, phường/xã trên địa bàn Thành phố đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận. Theo đó, 12 cơ quan áp dụng thí điểm, bao gồm UBND các quận/huyện: Hải An, Ngô Quyền, Hồng Bàng, Thuỷ Nguyên, Kiến Thụy, Tiên Lãng; UBND các phường/xã Cầu Tre, Hoàng Văn Thụ, Đằng Lâm, Thủy Sơn, Tự Cường, Du Lễ đã được khảo sát thu thập thông tin sơ bộ cho việc áp dụng tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020; đào tạo nhận thức cơ bản, chuyên sâu về tiêu chuẩn; hướng dẫn triển khai xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020; hướng dẫn triển khai thực hiện chương trình hành động xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020; báo cáo và đánh giá tình hình triển khai áp dụng tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020; tổng kết, báo cáo UBND Thành phố và Bộ KH&CN về kết quả thực hiện áp dụng thí điểm tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020.

Qua triển khai thực tế cho thấy, đã có sự thay đổi đáng kể trong nhận thức của cán bộ, công chức tại 12 đơn vị thí điểm về tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 và bộ chỉ số tự đánh giá gồm 39 chỉ tiêu liên quan đến 4 nhóm chủ đề (xây dựng thể chế điều hành tốt; phát triển kinh tế bền vững; phát triển xã hội toàn diện; phát triển môi trường bền vững). Việc cán bộ, công chức có kiến thức căn bản về bộ chỉ số tự đánh giá và các nội dung, nhiệm vụ tiến hành triển khai thực hiện tự đánh giá theo tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 là cơ sở quan trọng để việc triển khai các nội dung tiếp theo của kế hoạch đặc biệt trong quá trình triển khai, lãnh đạo các đơn vị áp dụng thí điểm đã quan tâm, chỉ đạo sát sao các phòng, ban chuyên môn chủ động thực hiện các nội dung được giao thực hiện; cơ quan thường trực tại các UBND quận/huyện nắm rõ các yêu cầu trình tự thực hiện và phối hợp chuẩn bị tốt các nội dung đào tạo, tập huấn, hướng dẫn trực tiếp đầy đủ theo yêu cầu. Đơn vị tư vấn cũng đã bố trí nhóm chuyên gia công tác gồm các chuyên gia có năng lực, am hiểu về tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020, có khả năng truyền đạt kiến thức và chủ động, tích cực trong việc thực hiện tư vấn, đào tạo, hướng dẫn trực tiếp tại từng đơn vị.

12/12 UBND quận, huyện, phường, xã đã thực hiện công bố Bộ chỉ số đánh giá quản lý chất lượng tổng thể theo tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 năm 2023 và thực hiện đánh giá chấm điểm theo Bộ chỉ số nhằm xác định mức độ quản lý chất lượng tổng thể của Chính quyền địa phương đáp ứng theo 39 chỉ số trong tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020. 

Với kết quả tự đánh giá 39 chỉ số quản lý chính sách công theo 4 nhóm: Xây dựng thể chế điều hành tốt;  Phát triển kinh tế bền vững; Phát triển xã hội toàn diện và Phát triển môi trường bền vững đã giúp lãnh đạo cao nhất của chính quyền địa phương nhận biết một cách có trách nhiệm và tự nguyện về mức độ thực hiện mỗi chỉ số liên quan, đồng thời qua đó, xác định các yếu tố cần thiết đối với hoạt động của chính quyền mình và nhận biết các khu vực cần cải tiến với trách nhiệm của mình để hướng về khách hàng/công dân theo một cách hiệu quả và minh bạch.

Qua kết quả áp dụng thí điểm có thể khẳng định, TCVN ISO 18091:2020 là bộ công cụ mới, hữu hiệu, có khả năng hỗ trợ quản lý đối với chính quyền địa phương. Kết quả áp dụng thí điểm tại Hải Phòng sẽ là cơ sở để Bộ KH&CN nghiên cứu, báo cáo đề xuất Chính phủ triển khai áp dụng tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 trên phạm vi cả nước.

Nguồn: Tư liệu của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng