04 hội thảo chuyên đề và Phiên toàn thể với sự tham gia của các diễn giả đến từ các tổ chức trong nước và quốc tế hàng đầu đã mang lại những thông tin rất hữu ích.

Nội dung chính được trao đổi, thảo luận tại Hội thảo chuyên đề về Nâng cao chất lượng chính sách, quy định về năng suất chất lượng.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất và phát triển kinh doanh gồm năng lực cơ bản, đổi mới và khả năng chuyển đổi số, tiếp cận thị trường và quốc tế hóa, chất lượng lao động và việc làm và lao động, sự phối hợp và hợp tác, các ngành công nghiệp hỗ trợ, áp lực cạnh tranh và các điều kiện thực thi, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vào yếu tố chất lượng các qui định.

- Nâng cao chất lượng chính sách, qui định là một yếu tố quan trọng để Chính phủ thúc đẩy năng suất của từng ngành kinh tế, qua đó thúc đẩy năng suất của quốc gia.

- Qui chế thực hành qui định tốt và hiểu biết sâu sắc về hành vi là công cụ quan trọng trong nâng cao chính sách, qui định. Các xu hướng chính sách của Việt Nam cần đảm bảo thông lệ quốc tế nhằm đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả của qui định, qua đó đóng góp vào tăng năng suất và hiệu quả kinh tế.

Đây là một nội dung khá mới sẽ được nghiên cứu, đưa vào áp dụng như là một giải pháp cần thiết cho hoạt động năng suất tại Việt Nam trong thời gian sắp tới. Việc rà soát qui định để tìm ra những nút thắt, điểm nghẽn về chính sách sẽ trở thành một giải pháp hữu hiệu hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất.

Hội thảo chuyên đề 2 - Giải pháp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thúc đẩy năng suất đã đề cập, trao đổi về các nội dung gồm:

- Kinh nghiệm ứng dụng các giải pháp đổi mới sáng tạo trong thúc đẩy nâng cao năng suất của các doanh nghiệp tại Singapore, trong đó các ứng dụng chuyển đổi số được triển khai linh hoạt, nhiều hình thức.

- Trong bối cảnh đổi mới sáng tạo, biến đổi khí hậu, các yêu cầu trách nhiệm xã hội và môi trường ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp cần có tư duy, cách tiếp cận mới phù hợp, theo hướng đáp ứng yêu cầu thị trường và các bên có liên quan. Theo đó, các giải pháp truyền thống như Kaizen, LEAN, v.v, cần tiếp cận theo xu hướng phục vụ cho chuyển đổi số, đi đầu trong áp dụng giải pháp/mô hình mới như hệ thống quản lý đổi mới ISO 56000, năng suất xanh,…

- Các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính, yêu cầu về lộ trình giảm phát thải khí nhà kính của một số quốc gia và các dự án hỗ trợ nâng cao năng lực của JICA cho doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam về cách thức kiểm kê phát thải khí nhà kính, chuẩn bị cho đáp ứng các yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường, với các ngành sản xuất thép, xi măng.

Chuyên đề đã gửi tới doanh nghiệp Việt Nam thông điệp, đó là giải pháp nâng cao năng suất trong giai đoạn tới cần gắn với xu hướng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và trách nhiệm xã hội và môi trường, đổi mới sáng tạo.

Nội dung chính được trao đổi, thảo luận tại Hội thảo chuyên đề 3 - Phát triển nguồn nhân lực nhằm thúc đẩy năng suất gồm:

- Đào tạo năng suất là một thực tiễn ở Malaysia và một số nước khác, và nay là ở Việt Nam. Điều này đáp ứng yêu cầu bức thiết của xã hội là cần hình thành tư duy và kiến thức, kỹ năng năng suất ngay từ trong nhà trường, bởi đối tượng học sinh, sinh viên là những người dễ tiếp thu cái mới, là động lực chính của đổi mới sáng tạo.

- Đào tạo năng suất cho sinh viên là một chiến lược đúng đắn vì chúng ta hiểu rằng, trong mọi lĩnh vực chúng ta đều cần làm việc có năng suất. Việc đưa năng suất vào các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam ban đầu đã đạt những kết quả đáng khích lệ. Hiện nay ở Việt Nam có 15 trường đã sẵn sàng đưa năng suất vào giảng dạy; trong chưa đầy 6 tháng đã có khoảng 1 vạn lượt sinh viên, giảng viên được nghe các chuyên đề về năng suất và các công cụ năng suất cơ bản; Câu lạc bộ năng suất đầu tiên của sinh viên và hoạt động rất sôi nổi, thiết thực, phù hợp với đặc tính của tuổi trẻ.

- Ở cấp độ chuyên nghiệp, chương trình đào tạo, cấp chứng chỉ chuyên gia năng suất cho đội ngũ những người làm công tác đào tạo, tư vấn, nghiên cứu, quảng bá năng suất chuyên nghiệp ở cấp độ quốc gia và quốc tế đã, đang được triển khai.

Hơn 2 thập kỷ trước, khi phát động thập kỷ năng suất chất lượng, chúng ta mới chỉ nói về một số công cụ năng suất trong doanh nghiệp. Tới nay, chúng ta đã có một cái nhìn toàn diện, sâu sắc hơn về nâng cao năng suất một cách bền vững hơn thông qua giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực gắn với nhu cầu của xã hội.

Hội thảo chuyên đề 4 - Thúc đẩy năng suất chất lượng tại các địa phương đã trao đổi về các nội dung:

- Bài học của quốc tế trong thúc đẩy năng suất quốc gia là (1) Chiến lược quốc gia; (2) Sự quyết tâm của người đứng đầu; (3) Cơ quan quản lý; (4) Chặng đường liên tục không dừng nghỉ trong thay đổi tư duy; (5) Sự đồng hành của nhiều thế hệ.

- Câu chuyện Năng suất ở địa phương cần: (1) Sự quyết tâm, kiên trì trong quá trình áp dụng, tích luỹ dần kinh nghiệm và nâng cao năng lực qua các hệ thống, công cụ để thúc đẩy năng suất; (2) Sự đồng hành, hỗ trợ của chính quyền địa phương, đặc biệt là Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

- Năng suất ở địa phương không chỉ là năng suất của doanh nghiệp mà còn là năng suất của các nhà quản lý, của chính quyền địa phương hướng tới phát triển bền vững. Chia sẻ của Hải Phòng trong việc áp dụng ISO 18091, điểm sáng của Việt Nam tại cuộc họp Đại hội đồng ISO, là một trong những nước đầu tiên áp dụng hệ thống quản lý ISO 18091 cho hệ thống chính quyền cho thấy đạt được thành công ban đầu này là do kế thừa thành công quá trình áp dụng ISO 9000.

Phiên toàn thể với chủ đề “Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất, phiên toàn thể được diễn gia với sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, phát biểu chào mừng của Tổng thư ký APO và phát biểu kết luận, chỉ đạo của Thứ trưởng Lê Xuân Định. Hội nghị có sự tham gia trình bày của các diễn giả là chuyên gia hàng đầu của Tổ chức Năng suất Châu Á - APO, Tổ chức Lao động quốc tế, Ngân hàng thế giới. Các diễn giả đã trình bày, chia các nội dung, thông tin, kinh nghiệm của các nước trên thế giới về các giải pháp đa chiều trong việc thúc đẩy năng suất, cải thiện mức sống, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Hội nghị toàn thể cũng đã tổng kết kết quả của 4 chuyên đề thảo luận và thống nhất các nội dung sau:

- Năng suất là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống của người dân. Thúc đẩy năng suất luôn là chủ đề được tất cả các quốc gia trên thế giới quan tâm và muốn thực hiện. Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã đề ra mục tiêu tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm cùng phương hướng nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội.

- Việt Nam cũng đã xác định quan điểm về đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng “Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

- Phát triển, ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực chính để nâng cao năng suất. Đột phá về năng suất cần dựa trên tăng cường nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hoàn thiện hạ tầng chất lượng quốc gia, đồng bộ hóa các chính sách khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo với các chính sách nâng cao năng suất, cùng với sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành, doanh nghiệp và cộng đồng

- Nâng cao chất lượng các chính sách là yếu tố rất quan trọng để giúp Chính phủ thúc đẩy năng suất của từng ngành kinh tế qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia. Thực hành Quy định tốt (Good Regulatory Practice – GRP) và Hiểu biết sâu sắc về Hành vi (Behaviour Insights – BI) là những công cụ quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chính sách, nhằm đảm bảo tính hiệu quả, hiệu lực của quy định, chính sách qua đó góp phần nâng cao năng suất và tăng trưởng kinh tế; chính phủ sẽ đưa ra những giải pháp đột phá cả về thiết chế tổ chức và chính sách thực hiện nhằm thúc đẩy nỗ lực tăng năng suất quốc gia.

- Thúc đẩy nâng cao năng suất dựa trên các giải pháp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là bước tiếp theo, sau giai đoạn nâng cao năng suất dựa trên các hệ thống quản lý, quản lý tri thức và chuyển đổi số. Tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa áp dụng công nghệ mới, thực hành tốt các công cụ năng suất. Tiếp cận năng suất với xu thế quốc tế về kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, đáp ứng các yêu cầu của thị trường quốc tế.

- Phát triển nguồn nhân lực, tập trung vào nâng cao năng lực chuyên gia năng suất theo chuẩn mực quốc tế nhằm triển khai có hiệu quả các sáng kiến nâng cao năng suất tại các ngành, địa phương và doanh nghiệp. Bên cạnh đó nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy năng suất, chuẩn bị kiến thức về năng suất cho sinh viên, học sinh như một chiến lược dài hạn thúc đẩy năng suất. Trong kế hoạch sẽ tiến tới xây dựng chương trình đào tạo tiêu chuẩn cho khối các trường đại học, cao đẳng, nhân rộng các mô hình thực hành tốt về năng suất cho học sinh. Từng bước hình thành kỹ năng, tư duy năng suất tiên tiến, hiện đại.

- Thúc đẩy nâng cao năng suất lao động quốc gia cần sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành, doanh nghiệp và cộng đồng. Các ngành, địa phương và doanh nghiệp xây dựng, triển khai kế hoạch năng suất phù hợp định hướng thúc đẩy nâng cao năng suất quốc gia.

Phát biểu tổng kết Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh các thông điệp của Diễn đàn Năng suất Quốc gia 2023: thứ nhất, nâng cao chất lượng các chính sách là yếu tố quan trọng giúp Chính phủ thúc đẩy năng suất của từng ngành kinh tế, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia; thứ hai, thúc đẩy năng suất dựa trên các giải pháp khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là bước tiếp theo; thứ ba, phát triển nguồn nhân lực, tập trung vào nâng cao năng lực chuyên gia năng suất theo chuẩn mực quốc tế nhằm triển khai có hiệu quả các sáng kiến nâng cao năng suất tại các ngành, địa phương và doanh nghiệp; thứ tư, thúc đẩy nâng cao năng suất lao động quốc gia cần sự tham gia của tất cả các cấp, các ngành, doanh nghiệp và cộng đồng. Diễn đàn chính là mục tiêu phát động phong trào năng suất của Chính phủ với sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và truyền tải thông điệp: nâng cao năng suất lao động vì sự thịnh vượng của quốc gia và doanh nghiệp.

Viện Năng suất Việt Nam